ПМС және уайым

Айлық алдындағы синдром – бұл белгілер мен симптомдардың, эмоциялар мен көңіл-күйдің өзгеру спектрі. Көбінесе біз ПМС-пен уайымдан бастаймыз. Бүгін осы туралы сөйлесеміз.

1. Айлық алдындағы синдром – бұл не?
2. ПМС белгілері.
3. ПМС себептері.
4. Осы кезеңде уайым мен басқа симптомдардан қалай сақтануға болады?
5. Алдын алу. Бұл жағдайды болдырмауға бола ма?

1. Айлық алдындағы синдром (ПМС) – бұл не?

Әйелдер бұл синдромды айлық басталуға бір-екі апта қалғанда сезіне бастайды. Әр әйелде белгілер әртүрлі, бірақ белгілі бір ұқсастықтар бар. Сіз әр жаңа менструалды цикл кезінде денеде, эмоцияларда және тіпті ойларда өзгерістер болатынын байқаған боларсыз.

Уайым. Бұл ПМС-тің “жергілікті шабандозы”. Бұл кезеңде әрбір екінші әйелге тән. Апатия, көңіл-күйдің төмендеуі, өзіне көңілі толмау айлықтың жақындағанын көрсетеді, ал бірінші менструалды бөліністер басталғаннан кейін бұл сезімдер жоғалады. Денедегі сезімдер көбіне сценарий бойынша қайталанады, бірақ әр айда олар әлсізден қаттыға дейін өзгеруі мүмкін.

Сіз бұл сезімдерге толық бой алдыруға жол бермеуіңіз керек.

2. ПМС белгілері

Әр қыз бұл кезеңді өз жолымен өткізеді. Бірақ айлық алдындағы синдромды көрсететін белгілі бір белгілер бар. Эмоциялық белгілерден бастайық. Олар жиі басым болып, ойларымыз бен әрекеттерімізді басқарады.

Эмоциялық белгілер:

• Уайым сезімі

• Көңіл-күйдің төмендеуі

• Көңіл-күйдің ауытқуы

• Тамаққа құмарлық

• Зейіннің нашарлауы

• Либидоның өзгеруі

• Ұйқысыздық

Бұл кезеңде көбірек демалуға тырысыңыз. Демалыстың жетіспеушілігі уайым тудырады және түнде ұйықтауға кедергі болады. Стресті толығымен алып тастау қажет, сонда апатия мен көңіл-күйдің төмендеуін жеңілдетуге болады. Медитация, йога және стрейчинг те көмектесе алады.

Физикалық белгілер:

• Буындардағы ауырсыну

• Шаршау

• Бас ауруы

• Асқазанның қаттығы немесе диарея

• Бет пен денеде бөртпелер

• Сүт безінің ауырсынуы

• Іштің ісінуі

Бұл белгілерді пайда болған сайын жеңілдету қажет. Қатты физикалық ауырсынулар болса, дәрігерге жүгініңіз. Буындар немесе бұлшықеттердегі жеңіл ауырсынулар кезінде жеңіл физикалық жаттығулар немесе жылы ванна жағдайыңызды жеңілдетуі мүмкін.

Барлық цикл кезеңдерінде сезінген симптомдарыңызды жазып отыру маңызды. Selin қосымшасы – жеке көмекші ретінде, дене мен денсаулық жайындағы барлық ақпаратты сақтай алады.

3. ПМС себептері

Өкінішке орай, бір ғана себепті анықтау мүмкін емес, себебі бұл әйел ағзасындағы кешенді өзгерістер. Дене жағдайына ең көп әсер ететін нәрсе – гормоналды өзгерістер. Әдетте бұл овуляциядан кейінгі гормондардың тұрақсыздығынан болады. Роберт Т. Франк (медицина ғылымдарының докторы) зерттеулерінде айлық алдындағы кезеңді әйелдердің «ішкі уайым, тітіркену, теріден шығамын дегендей сезім және ойланып жасалмаған әрекеттерге ұмтылу» кезеңі деп сипаттаған.

4. Осы кезеңде уайым мен басқа симптомдардан қалай сақтануға болады?

Айлық алдындағы синдром кезінде өзін бақылау өте қиын. Гормондар басым болып, кейде ақылды бүркемелейді. Негізгі мақсат – бұл кезеңді қабылдау, бәрі жаман емес екенін түсіну, және айлықтың жақындағанын білу.

Кеңестер:

• Ароматерапия. Стрессті емдеудің дәстүрлі әдісі. Қызықты иісті иіскегенде стресс деңгейін төмендетуге болады дейді. Мелисса Янг (медицина ғылымдарының докторы) былай дейді: «Ароматерапия терең тарихқа ие», «Оны денсаулықты жақсарту үшін қолданған, қазіргі зерттеулер оның пайдалы екенін көрсетеді».

• Стресс жағдайларынан аулақ болу. Өзіңізді алаңдататын триггерлерді тауып, стресс тудыратын адамдардан қашыңыз, өзіңіз бен «нервтеріңіз» арасында шекара қойыңыз.

• Күнделік жүргізу және саналы болу. Егер ойлар көп болса, бәрін жазып отырыңыз. Бұл өз ойларыңызға тынығуға мүмкіндік береді. Selin қосымшасында әйелдердің денсаулығы туралы барлық жазбаларды сақтай аласыз.

• Ішкі сезімдеріңізді түсіну. Өзіңізді елемеу немесе тілектеріңізді елемеу көңіл-күйдің төмендеуіне әкелуі мүмкін. Сезімдерді түсіну – жеңілдікке бірінші қадам.

5. Алдын алу. ПМС жағдайын болдырмауға бола ма?

Иә, болады! Егер сіз менструалды циклды бақыласаңыз, қашан басталатынын білсеңіз, стрессті, ауыр физикалық жүктемелерді болдырмай, денеңізді сезсеңіз. Өкінішке орай, белгілі гормондардың көтерілуін немесе төмендеуін бақылау мүмкін емес, бірақ өзгерістер ритімінде өмір сүруді үйренуге болады. Дәрігерлер кофеин, алкоголь және тұзды тағамды шектеуді ұсынады. Бұл өнімдер ағзада суды ұстап, метаболизмді төмендетеді. Көкөніс пен жемістерді тұтыныңыз. Құмарлық кезінде тәттіге деген ұмтылысты пайдалы тағаммен ауыстырыңыз. Көбірек ұйықтаңыз. Бұл уайымды төмендетіп, шаршауды азайтады. Дұрыс ұйқы режимі ПМС кезінде ағзаның қарқынды реакциясын болдырмайды.

Ольга Савченко, медицина ғылымдарының докторы, акушер-гинеколог